Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri

    Sağlık bilimlerinin bugünkü modern konumuna ulaşmasında bilimsel araştırmaların katkısını tartışmak gereksizdir. İnsanoğlu varolduğundan bu yana sürekli olarak insanların niçin hastalandığını, hangi hastalıklara yakalandığını, bu hastalıkların belirtilerinin, tanılarının ve tedavilerinin ne olduğunu incelemek için araştırmalar yapmıştır ve halen yapmaktadır. Bu araştırmalara 19. yüzyıl sonlarında hastalıklardan korunma yolları konusunda yapılan çalışmalar da katılmıştır. 20. yüzyılın ikinci yarısından bu yana bireylerin bedensel ve ruhsal iyiliği yanında sosyal yönden de iyilik halinde olması fikri yerleşmeye başlamış ve sağlık bilimlerinde araştırmaların konusu, içeriği ve kapsamları giderek büyümüştür. Bu araştırmalardan elde edilen bulgular sonucu sağlık bilimleri bugünkü modern konumuna ulaşmıştır. Bugünkü varolan bilgilerimizi geliştirmek ve yenilerini kazanmak için araştırmalar hiç bitmeden devam edecektir. Geçmişte yapılan araştırmalar 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar teknoloji yetersizliği, araç-gereç yetersizliği, ulaşım-haberleşme güçlüğü ve bilimsel yöntemlerin bilinmemesi nedeniyle yavaş ve güç koşullar altında yürütülmüştür. Günümüzde teknolojinin süratle ilerlemesi sağlık bilimlerinde yapılan araştırmalara büyük kolaylık ve hız kazandırmıştır. Araştırmaların kolay ve hızlı biçimde yürütümünde teknoloji önemli bir unsurdur. Ancak, teknoloji araştırmaların bilimsel olmasını sağlayıcı bir faktör değildir. Araştırmaların bilimsel olmasını sağlayacak faktör insandır. Başka bir anlatımla araştırıcının kendisidir. Yapılacak her araştırma mutlaka bilimsel temellere oturtulmalıdır. Başka bir anlatımla, araştırma bilimsel yöntemlerle planlanmalı, yürütülmeli, değerlendirilmeli ve yorumlanmalıdır. Sadece böyle düzenlenmiş bir araştırmadan elde edilecek sonuçlar değer taşır ve topluma ve bireye yarar sağlar. Bilimsel temele dayanmayan bir araştırma yarar sağlamadığı gibi, emek, para ve zaman kaybını bir tarafa bıraksak bile, bireye ya da topluma zararlı da olabilir. Bu kitap, araştırmaların bilimsel olarak düzenlenmesi ve sonuçlandırılmasında sağlık personeline pratik bilgiler vermek ve yol göstermek amacını gütmektedir. Yazarların uzun yıllardır araştırıcılara yaptıkları araştırma danışmanlığı, kendi yaptıkları büyük çaplı araştırmalar, mezuniyet öncesi ve sonrası eğitimde araştırma yöntemleri derslerini vermeleri sonucu elde ettikleri bilgi birikimi ve deneyimlerin bir ürünüdür. Bu nedenle yazarlar her düzeyde sağlık personelinin bilimsel bir araştırmayı düzenleyebilmek için ne gibi bilgilere gereksinim duyduklarını çok iyi bilmektedir. Bu amaca yönelik olarak bu kitapta teorik temelden çok pratik bilgilere ağırlık verilmiş ve bir araştırmanın bütün aşamalarını kendi başlarına yapabilmeleri için gerekli bilgi ve beceriyi kazandıracak biçimde düzenlenmeye çalışılmıştır. Araştırıcıların kitapta sadece gereksinim duydukları bölümleri okumaları yerine kitabın tümünü okumaları daha yararlı olacaktır. Çünkü ayrı bölümler halinde sunulsa da her bölüm daha önceki ya da sonraki bölümlerle ilişkili olabilir. Kitabın bu yeni baskısında bazı düzenlemeler yapılmıştır. Kitabın bu yeni haliyle sağlık çalışanlarına daha yararlı olacağını umut ediyor ve kitabı altıncı basıma ulaştıran okurlara teşekkür ediyoruz.

Vildan Sümbüloğlu Kadir Sümbüloğlu