Diyetisyenlik Eğitimi ve Meslek Etiği

Beslenme ve diyetetik bilim dalı sağlıkta ve hastalıkta diyet uygulanmaları, besinlerin hazırlanması ve besin alımı üzerinde bilimsel çalışmalar yapmaktadır. Beslenme ve diyetetik alanında çalışma sağlık bilimlerinde iyi bir klinik uygulama bilgi ve becerisini gerektirmektedir. Diyetisyen, beslenme ve diyetetik alanında yeterlilik ve kalite sınavlarında başarılı olmuş, yüksek öğretime bağlı bir beslenme ve diyetetik programından mezun ve alanında yeterliliğe sahip kişidir. Son 50 yılda diyetisyenlerin rolü çok değişmiş ve diyetisyenler günümüzde hastaların beslenme durumunu değerlendirmeleri ve tedavi edici diyet gereksinmelerini belirlemeleri yanında, genel toplumun da beslenme ve diyet gereksinmelerinin planlaması, eğitimi konusunda sorumluluklar almışlardır. Diyetisyenler sağlık servisleri yanında diğer bir çok alanda da roller üstlenmişlerdir. Devlete bağlı kuruluşlarda, örneğin toplumun beslenme durumunu araştırmada, beslenme programlarının hazırlanmasında ve değerlendirmesinde, beslenme politikalarının pratiğe uygulanmasında ve önerilerin geliştirilmesinde de çalışmaktadırlar. Diyetisyenler eğitim süreçlerinde beslenme, besinler, besin hazırlama ve servis, yönetim bilimleri, sosyoloji ve psikolojiyi vb. dersler, biyolojik ve fiziksel bilimler ile eğitilmekte ve çok yönlü olarak çalışma yaşamına hazırlanmaktadır.

Diyetisyenler bilimsel donanımları ile insanların besin tüketimlerini etkileyen sosyal ve kültürel etkenleri birleştirerek insanların ve toplumun sağlık durumunu korumak ve geliştirmek, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi konusunda yardımcı olabilirler. Diyetisyenler bireyin tıbbi koşullarına göre beslenme durumunu değerlendirmek ve uygun diyeti planlamak ve önerilerini vermek üzere eğitilmektedir. Tedavi ve bakım ilkeleri standardize edilebilmesine karşın bunların uygulanması sırasında bireylerin gereksinmeleri, sorunları, yaşam tarzı, sağlıkla ilgili riskler ve değişime karşı hazır olma ve isteklilik durumunun dikkate alınması zorunludur.Etkili tedaviyi sağlamak için modern diyetisyen, gereksinmeleri ve özel koşullarda önemli klinik kararları vermede nasıl bir yol izleneceğini dikkatle belirlemelidir. Bu gereksinmeler beslenme bilgisinden daha çoğunu; güncel bilgi ve teknolojiyi, iyi düzeyde iletişim becerisini de gerektirmektedir. Diyetisyenlik mesleği 21YY’daki değişimlere paralel olarak sadece belli bir doğrultuda gitmeyecektir. Sağlık tedavi ve bakım alanı değişken bir yapıya sahiptir. Yine toplumların nüfus yapısı da değişkenlik göstermektedir. Diğer yandan beslenme bilimleri ve teknolojisi sürekli değişen ve karmaşık yapısı sürekli olarak artan bir çalışma aladır. Gelecekte diyetisyenler için başarıya ulaşma; yer edinme ve yeni roller üstlenebilme, kolektif çalışabilme ve bu karmaşıklıklara karşı yanıt verebilme yeteneğine bağlı olacaktır.

Diyetisyenler çalışmaları sırasında insanlar, diğer meslek üyeleri ile de etkileşimde bulunmaktadır. Bu kitabın amacı diyetisyenlik mesleği, beslenme ve diyetetik eğitimine genel bir bakışla diyetisyenin durumunu ortaya koymaktır. Bu nedenle; beslenme ve diyetetik eğitimi, diyetisyen olmak için eğitim-öğrenim gereksinmeleri, diyetisyenin tanımı ve çalışma alanları, diyetisyenlerin mesleki örgütü Türkiye Diyetisyenler Derneği, diğer ülkelerde diyetisyenlerin eğitimi ve çalışma koşulları, diyetisyenlerin meslek etiği hakkındaki bilgiler ilgili bölümlerde verilmiştir.

Bu kitabın diyetisyenler, öğrenciler, eğitimciler, danışmanlar için beslenme ve diyetetik programı ve diyetisyen hakkında yardımcı bir kaynak olmasını umuyoruz. Ayrıca bu kitabın beslenme ve diyetetik eğitimine başlayacak olanlar, bir meslek seçmekte kararsız kalanlara, üniversitede meslek ve bölüm tercihi yapacak olan öğrenciler için de yardımcı bir kaynak olması amaçlanmıştır.

Prof. Dr. Muhittin Tayfur